عرصه مقاومت پس از عقب نشینی نظامیان، نیازمند پیشروی نویسندگان است

به گزارش مجله وبلاگ فروش، به گزارش خبرنگاران ، خرداد که می شود عنوان دومین کتاب ناصر صارمی درباره زندگی اسیران جنگی در ایران و البته جدیدترین کار در قالب 29 داستان کوتاه و مستند به روایت و نویسندگی وی و البته هفتمین اثر این شاعر و نویسنده است و برخلاف نویسندگانی که کتابشان را در پاسخ به سؤال شخصی می نویسند، هیچ کدام از یادداشت های این کتاب در پاسخ به سؤالی شکل نگرفته است، زیرا نویسنده مایل نیست خوانندگان، اثرش را به عنوان یک مجموعه خاطره تلقی کنند، هرچند که حق انتخاب و اختیار همیشه با مخاطب است، اما وی معتقد است گزارش های داستانی اش فقط در قالب تاریخ است که معنا پیدا می کنند و او در حقیقت یک گواه است که برهه ای از جنگ را دیده و حالا نوشته است.

عرصه مقاومت پس از عقب نشینی نظامیان، نیازمند پیشروی نویسندگان است

از صارمی پس از چاپ و نشر چند مجموعه شعر و کارهای پژوهشی، پیش تر از این ها به تلاش مؤسسه فرهنگی پیام آزادگان، کتاب جنگ را ما آغاز کردیم روانه بازار نشر شده بود که این کتاب نیز حاوی خاطراتی است از سال های 61 و 62 که در اردوگاه اسرای عراقی سمنان رقم می خورد و عنوان آن برگرفته از عبارتی بوده که یک اسیر عراقی بر دیوار درمانگاه یکی از کمپ ها می نویسد. او نوشت: نحن بدأنا الحرب یعنی جنگ را ما آغاز کردیم.

خرداد که می شود، داستان های مستند و کوتاهی را پی می گیرد که از خردادماه سال 1360 در نوجوانی راوی آغاز می شود، سپس در خرداد سال 61، روز بازپس گیری خرمشهر ادامه پیدا می کند و در اواخر بهمن ماه سال 1362 یعنی حدود بیست و یک ماه زندگی در کنار اسرای عراقی، گزارش های داستانی این سرباز، تمام می شود.

یادداشت های ناصر صارمی پس از سی و چند سال در خرداد سال 93 کتابی می شود تا بخشی از تاریخ را گفته باشد. وی در این کتاب به پرسش هایی که از خود می پرسد، پاسخ مکتوب می دهد. نویسنده کتاب می گوید نهایت تلاش خود را به خرج داده تا از حقیقت و واقعیت فاصله نگیرد و وامدار آیندگان نباشد، وی همچنین بر این باور است که ساختن قدیس و ابلیس، آفت تاریخ است.

هلن اولیایی نیا، استاد دانشکده زبان های خارجی دانشگاه اصفهان که روزگاری را پای صحبت و دلنوشته های دانشجویان آزاده نشسته و تجارب و مستنداتی انبوه در این زمینه فراهم آورده، بر یادداشت های ناصر صارمی، مطلبی نوشته که در پایان کتاب و با عنوان ضمیمه آمده است.

به نظر می رسد داستان که بناست مستندی از رخدادهای اردوگاه های اسرای عراقی در ایران باشد و توسط شاهدی روایت شده است که مدتی طولانی مسئول اداره اسرا و یا به قول خودش زندانیان بوده است، از روانی متن، توصیف های زنده و عینی، که تجسم موقعیت را توسط خواننده ممکن می کند، در مواردی دقتی دوربین وار که حرکات و سکنات انسان ها را پی می گیرد و باز می تاباند، برخوردار است. از همه مهمتر به خوبی می توان وسواس و احساس مسئولیت نویسنده را در تلاش جهت ارائه حق مطلب و وفاداری به اتفاقات و ماجراها ردیابی کرد.

از آنجا که نگارنده، شاعر است، مجموعه یادداشت هایش از تعابیر و فضاسازی های شاعرانه به دور نیست و همین مورد سبب شده تا کششی در کنش های داستان ها بوجود بیاید که خواننده را به دنبال بکشاند. او می گوید: همه این را می دانند که پس از هر جنگی، نظامیان عقب می نشینند و هنرمندان جلو می فرایند، پس چه بهتر که نویسندگانی جلو آمده باشند که خود، شاهد رخدادها بوده اند و به خوبی می توانند نقشه دشمنان را نقش بر آب کنند، یعنی یک روز سلاح و یک روز قلم. همین موضوع باعث می شود تا اختلاف تفسیر بین راوی و نویسنده بروز نکند و نوشته ها هر چه بیشتر به واقعیت نزدیک باشند.

صارمی عنوان می کند که جنگ هشت ساله برای ایران یک واقعیت مهم تاریخی است، چرا که بی تردید مثل همه جنگ ها بر سرنوشت کشور تأثیر بسیار گذاشت. وی همچنین عنوان می کند که ما نباید از نمایش جنگ به عنوان پدیده ای زشت و ویرانگر پرهیز کنیم، مگر نه اینکه جنگ را به تحمیلی بودن متصف می کنیم، ما جنگ را هرگز نمی خواستیم اما دفاع گریزناپذیر است.

در این مجموعه از بیشتر افراد با نام های واقعی و یا شهرتشان یاد شده است و گاهی ناگزیر دست به دامن گمان، احتمال و اعتماد شده است. به منظور دقت بیشتر و کامل تر شدن این مجموعه تا جایی که می شد به سراغ آدم هایی که از آن دوران می شناخته و احتمال می داده اطلاعات یا خاطره ای داشته باشند، رفته اگر چه چندان دست پر بر نگشته اما نهایت تلاشش را در شکل و ترتیب دقیق اتفاقات بکار گرفته تا آیین راستی را در واقعه نگاری به خوبی رعایت کرده باشد.

عنوان کتاب که از ماهی روشن و گرم می گوید و محتوای آن یعنی نه گفتن به جنگ و نفرین و لعنت فرستادن به روح پلید جنگ بجای سرزنش کردن افراد دیگر همه نشان از این واقعیت دارد که عملکرد انسانی و رفتار محبت آمیز و دلسوزانه و در عین حال هوشمندانه یک مسئول در چنین اوضاع آشفته و خشونت باری می تواند سبب نزدیکی و صمیمیت حتی دشمنان شود، در ضمنً که راوی درمورد رفتار نادرست دیگران نیز با همان صداقت و بی طرفی قضاوت دارد و آرزو می کند که ای کاش آنان نیز بجای عداوت، مهربانی را اساس کار خود قرار می دادند.

موقعیت خرداد؛ روزهای آزمایش و خطا

راوی کتاب خرداد که می شود، روزهایی که در کمپ اسرا سپری شد را نوعی آزمایش و خطا در رسیدن به بخشی از تبعات جنگ که یکی از آنها اسارت است، عنوان می کند و می گوید بسیاری از اسرایی که تازه وارد اردوگاه ها می شدند تلاش می کردند تا خود را دوست ایران و اسلام و آدم های آرمان گرا و مذهبی جلوه دهند و به هر حال بازار ریا گرم بود، اما بدلیل حضور ارتشی ها با آن طرز تفکر و سیستم خاص حاکم بر اداره اردوگاه ها، اتصال اسرا به جریان های مذهبی یا حاکمیت یا احزاب مخالف حکومت عراق، چندان کارگر نمی افتاد. بی شک اگر امور اردوگاه ها بدست نهادهای نوپای بعد از انقلاب می افتاد، شرایط اسرای جنگی به طرز قابل ملاحظه ای تغییر می کرد؛ زیرا اداره آنها با اختیارات و در نتیجه اعمال سلیقه شخصی بیشتری صورت می گرفت. راوی وقتی از کمپ ها می گوید، آنها را برزخی با شرایط ویژه می بیند که هیچ وقت برایش تعریف مشخصی ندارد. از نظر وی اسارت با همه ویژگی هایش بخشی از تبعات جنگ است که جسم و روح را همزمان می فرساید.

یافتن خویش در اسارت؛ اسرایی که دیگر مخالف جنگ بودند

در بخشی از کتاب خرداد که می شود به اسرایی اشاره دارد که دیگر خود را مخالف جنگ می دانند و گاهی این مخالفت را فریاد می زنند. شکی نیست که کسی این ابراز نفرت را باور نمی کند، چون تا چند روز پیش حس دیگری داشتند و با غرور از جنگ دم می زدند، ولی هیچکدام از این ها دلیلی برای سخت گیری های غیر قانونی و خارج از انسان محوری نبود. شاید برای بعضی از افراد، رفتار با اسرای جنگی، یک نوع برده داری باشد، آن هم برده ای که قبل از خریدنش با تو جنگیده و منفور است.

نامه های سفید؛ ابزاری برای تشویق اسرا

نامه هایی که اسرا می توانستند، بنویسند و یا دریافت کنند موضوع دیگری است که در این کتاب به آن پرداخته شده است. هر اسیر می توانست از نامه دو بار، انرژی بگیرد. یک بار موقع نوشتن و فرستادن و یک بار هم وقت دریافت نامه که دومی شیرین تر بود. به همین دلیل، دادن نامه های سفید بیشتر از سهمیه ابزاری برای تشویق اسرا بود و ندادن آن وسیله ای برای تنبیه در دیگر کمپ ها بود.

کتاب خرداد که می شود، گواهی است بر شخصیت پردازی راوی داستان و شاهد عینی که خاطراتش را چنین صمیمانه در اختیار مخاطبان می گذارد، آن هم سال ها پس از اختتام جنگ که دیگر نه چشمداشتی به مدال است و نه هراسی از مجازات. ولی نویسنده ای صادق که خود راوی هم هست با جان بخشی خاطرات خود و جاودانه کردن آنها در اثری ساده و بی آلایش و از همه مهمتر دقیق، از طریق تأثیر معجزه آسای ادبیات داستانی، این مدال را به یک سرباز ایرانی اعطا می کند تا در کتابی که هم سندیت تاریخی دارد و هم ارزش سرگرمی، رفتار انسانی یک سرباز ایرانی را در موقعیتی که می تواند ماهیت ها و فطرت ها را محک زند، به نسل های آینده بنمایاند که امید است در موارد دیگر و اردوگاه های اسرای عراقی، عشق را جایگزین نفرت و بزرگواری را در ازای قساوت و سبعیت به کار گرفته باشیم.

کتاب خرداد که می شود، تألیف ناصر صارمی در 232 صفحه، شمارگان 1000 نسخه از سوی انتشارات پیام آزادگان روانه بازار نشر شده است.

منبع: ایبنا - خبرگزاری کتاب ایران
انتشار: 8 شهریور 1400 بروزرسانی: 8 شهریور 1400 گردآورنده: sale-blog.ir شناسه مطلب: 6797

به "عرصه مقاومت پس از عقب نشینی نظامیان، نیازمند پیشروی نویسندگان است" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "عرصه مقاومت پس از عقب نشینی نظامیان، نیازمند پیشروی نویسندگان است"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید