شناسایی مقصد1286 میلیارد تومان اعتبار تخصیصی دولت برای بیمه بیکاری در دوره کرونا

به گزارش مجله وبلاگ فروش، خبرنگاران: کرونا با بازار کار ایران چه نموده است؟ هنوز آمار رسمی از تعداد افراد بیکارشده بر اثر کرونا در ایران وجود ندارد؛ اما وقوع یک شوک در بازار کار، حتمی به نظر می آید.

شناسایی مقصد1286 میلیارد تومان اعتبار تخصیصی دولت برای بیمه بیکاری در دوره کرونا

به گزارش خبرنگاران اخیرا مسوولان وزارت کار اعلام نموده اند که در حدود 700 هزار نفر مشمول دریافت بیمه بیکاری کرونا شناخته شده اند. در بزرگی این عدد کافی است بدانیم که تعداد مقرری بگیران جدید بیمه بیکاری در کل سال 1398 معادل 264 هزار نفر بوده است. این در حالی است که در قشر کم درآمد جامعه (دهک اول درآمدی)، تنها 13 درصد خانوارها بیمه داشته اند؛ یعنی بیکار شده های دهک اول احتمالا جزو مشمولان بیمه بیکاری نخواهند بود (طبق قوانین). پس تعداد افراد بیکارشده از 700 هزار نفر فراتر است. سازمان برنامه و بودجه در یک ابلاغیه با مجوز خاص، دستور تخصیص 1286 میلیارد تومان اعتبار به صندوق بیمه بیکاری را داده است. جالب اینکه میزان تخصیص 5/ 2 برابر شده است که می تواند نشان از حجم زیاد درخواست داشته باشد. با این حساب اگر تمام 700 هزار نفر حداقل مقرری را دریافت نمایند، 1286 میلیارد تومان کفاف بیمه بیکاری فقط برای یک ماه را خواهد داد؛ اما اگر به فرض، میانگین درآمدی افراد بیکار معادل دهک سوم باشد، احتیاج به بیش از 1700 میلیارد تومان اعتبار برای پرداخت بیمه بیکاری یک ماه خواهد بود.

سازمان برنامه و بودجه کشور در ابلاغیه ای با مجوز خاص، 1286 میلیارد تومان برای صندوق بیمه بیکاری اختصاص داد. این مبلغ 6/ 7 درصد از اعتبارات ریالی یک میلیارد یورویی صندوق توسعه ملی برای یاری به خسارت دیدگان ویروس کرونا است. این تخصیص در حالی اجرا شده که در 17 اردیبهشت در یک ابلاغیه، مبلغ اختصاص یافته برای صندوق بیمه بیکاری، 500 میلیارد تومان بوده که طی یک هفته با رشد 157 درصدی در ابلاغیه دوم، به 1286 میلیارد تومان رسیده است. این افزایش نشان می دهد صندوق بیمه بیکاری با تقاضای بیشتری در روزهای اخیر روبرو شده، حال آنکه برآورد قبلی دولت در گذشته کمتر از این رقم بوده است. اگر چه آمار رسمی از افراد بیکار شده به واسطه شیوع ویروس کرونا در دسترس نیست، اما افزایش 5/ 2 برابری منابع صندوق بیمه بیکاری در مدت یک هفته نشان دهنده احتیاج این صندوق به منابع بیشتر برای پرداخت حقوق بیکاری افراد است.

تامین منابع صندوق بیمه بیکاری

با شیوع ویروس کرونا مشاغل زیادی در سراسر جهان با بیکاری روبرو شدند. بر اساس آمارها، تعداد بیکاران آمریکا از مرز 36 میلیون نفر گذشت. در ایران نیز تعداد زیادی از مشاغل با تعطیلی روبرو شدند و افراد زیادی شغل خود را از دست دادند. به همین دلیل اعلام شد ستاد ملی مقابله با کرونا برای یاری به خانوارها و بنگاه های مالی یک میلیارد یورو از منابع صندوق توسعه ملی را برای مقابله و مدیریت عوارض ناشی از شیوع ویروس کرونا در کشور در نظر گرفته است. قرار است که این مبلغ با دلار نیمایی به تومان محاسبه شده و در اختیار دستگاه های اجرایی قرار گیرد. اگر فرض کنیم که نرخ تبدیل هر یورو به دلار حدود 08/ 1 و قیمت هر دلار نیمایی 15643 تومان باشد، با این اعداد و ارقام حدود 16هزار و 890 میلیارد تومان برای مقابله با ویروس کرونا اختصاص یافته است، براساس ابلاغیه جدید حدود 6/ 7 درصد از این مبلغ به صندوق بیمه بیکاری تعلق گرفته است.

تفاوت دو ابلاغیه

در هفته اخیر، دو ابلاغیه متوالی درخصوص تامین منابع صندوق بیمه بیکاری منتشر شده است. مقایسه دو ابلاغیه که کمتر از یک هفته از صدور آنها می گذرد دو تفاوت مهم را نشان می دهد؛ اول اینکه ابلاغیه جدید شامل هم ابلاغ و هم تخصیص منابع برای صندوق بیکاری است؛ درحالی که پیش از این یعنی در 17 اردیبهشت تنها ابلاغیه صادر شده بود و خبری از تخصیص منابع نبود، در نهایت ابلاغیه جدید یک گام جلو رفته و اعلام نموده که تخصیص اجرا شده است. همچنین مجوز خاص در این ابلاغیه، به این معناست که ستاد مقابله با کرونا آن را تصویب نموده و مجوزهای این ستاد، به شکل فوری اجرایی می گردد.

دومین نکته نیز به مبلغ تخصیص داده شده اشاره دارد. در ابلاغیه ای که در 17 اردیبهشت صادر شده بود، مبلغ در نظر گرفته شده برای صندوق بیمه بیکاری 500 میلیارد تومان بوده در حالی که در ابلاغیه جدید که 24 اردیبهشت صادر شده، این مبلغ با رشد 157 درصدی به 1286 میلیارد تومان رسیده است. رشد حدود 5/ 2 برابری منبع صندوق بیمه بیکاری نشان می دهد که برآورد دولت از بیکاران به واسطه شیوع ویروس کرونا با افزایش رو به رو بوده است. در واقع زنگ خطر دیگری بابت صدماتی است که شیوع ویروس کرونا بر اقتصاد وارد نموده است. بسیاری از کارشناسان با شیوع ویروس کرونا پیش بینی کردند که تعداد بیکاران با افزایش قابل ملاحظه ای رو به رو خواهد شد. هرچند دولت در پی این است که با تمهیداتی از ورشکستی بنگاه های مالی جلوگیری کند، اما به نظر می رسد بسیاری از بنگاه ها مجبور به تعدیل نیروهای خود شده اند. در نتیجه افراد زیادی برای دریافت بیمه بیکاری اقدام نموده اند. اما با توجه به این اعداد و ارقام، مبلغ تخصیصی برای چه تعداد بیکار جدید در نظر گرفته شده است؟ برای تخمین این عدد، باید تعاریف قانونی بیمه بیکاری مرور گردد.

سازوکار صندوق بیمه بیکاری

هر فرد شاغل بیمه شده در طول زمانی که کار می نماید، درصدی از حقوق خود را برای دوران بیکاری ذخیره می نماید. این پرداختی ها در صندوق بیمه بیکاری ذخیره می گردد. صندوق بیمه بیکاری براساس قانونی که در سال 1369 تحت عنوان قانون بیمه بیکاری در مجلس شورای اسلامی تصویب شده که مشتمل بر چهارده ماده و 21 تبصره است، تاسیس شده است. بر اساس این قانون، اشخاصی که بدون میل و اراده خود بیکار شده اند، در طول مدت زمان تعیین می توانند از مزایای بیمه بیکاری استفاده نمایند.

مدت زمان پرداخت: بر اساس ماده 7 قانون بیمه بیکاری، جمع مدت پرداخت مقرری از زمان برخورداری از مزایای بیمه بیکاری برای مجردین حداکثر 36 ماه و برای متاهلین یا متکلفین حداکثر 50 ماه در نظر گرفته شده است؛ بر اساس سابقه کلی پرداخت حق بیمه، مدت زمان پرداختی به افراد تعیین می گردد. حداقل زمان دریافت مقرری بیکاری شش ماه است.

مبلغ پرداختی: میزان مقرری بیکاری افراد، معادل 55 درصد متوسط مزد یا حقوق بیمه شده است. به مقرری افراد متاهل یا متکفل، تا حداکثر 4 نفر از افراد تحت تکفل، به ازای هر یک از آنها به میزان 10 درصد حداقل دستمزد افزوده خواهد شد. در هر حال مجموع دریافتی مقرری بگیر نباید از حداقل دستمزد، کمتر و از 80 درصد متوسط مزد یا حقوق وی بیشتر باشد. متوسط مزد یا حقوق روزانه بیمه شده بیکار نیز از جمع کل دریافتی بیمه شده که به ماخذ آن حق بیمه دریافت شده، در آخرین 90 روز کاری تقسیم بر روزهای کار به دست می آید.

شرایط دریافت: ماده 6 قانون کار، شرایط احراز افراد بیکار شده برای دریافت مقرری بیمه بیکاری را تعیین نموده است. بیمه شده قبل از بیکارشدن باید حداقل 6 ماه سابقه پرداخت حق بیمه را داشته باشد. همچنین بیمه شده ملکف است ظرف 30 روز از تاریخ بیکاری با اعلام مراتب بیکاری به واحدهای کار و امور اجتماعی آمادگی خود را برای اشتغال به کار تخصصی یا مشابه آن اطلاع دهد.

تخمین ها در شرایط کرونا

حال با توجه به قوانین مربوط به بیمه بیکاری می توان سناریوهای مختلفی را برای تعداد متقاضی دریافتی تخمین زد. سازمان تامین اجتماعی برای تشخیص و اعلام افراد بیکار شده به دلیل ویروس کرونا، سامانه ای معرفی کرد تا افراد برای دریافت بیمه بیکاری ثبت نام نمایند. دوشنبه این هفته، مدیرکل حمایت از مشاغل و بیمه بیکاری وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی از ثبت درخواست 822 هزار و 868 نفر در سامانه بیمه بیکاری اطلاع داد و گفت: از این تعداد 689 هزار و 92 نفر مشمول دریافت بیمه بیکاری کرونا شناخته شدند. به نظر می رسد با ابلاغیه جدیدی که سازمان برنامه و بودجه به سازمان تامین اجتماعی ارسال نموده، منابع مرحله اول برای پرداخت بیمه بیکاری افراد تامین شده است. با ابلاغیه جدیدی که سازمان برنامه و بودجه برای سازمان تامین اجتماعی صادر نموده است، نشان می دهد مرحله اول اختصاص یافته برای صندوق بیمه بیکاری از 500 میلیارد تومان به 1286 میلیارد تومان افزایش یافته است. اما سوالی که مطرح می گردد این است که آیا این مبلغ دو مرحله وعده داده شده سازمان برنامه و بودجه را در برگرفته است یا باید منتظر تخصیص مرحله دوم منابع برای صندوق بیمه بیکاری باشیم. اگر سقف 1500 میلیارد تومانی را در نظر بگیریم سازمان برنامه و بودجه در مرحله اول 86 درصد را تخصیص داده است و تنها 214 میلیارد تومان از آن سقف باقی مانده است. البته به نظر می رسد دولت برآورد بیشتری از تعداد بیکاران داشته و به همین دلیل منابع مرحله اول صندوق بیمه بیکاری را بیش از 150 درصد افزایش داده است. آنچه مسلم است، تعداد متقاضیان بیمه بیکاری به عدد قابل توجهی در ایام کرونا رسیده است؛ چراکه در سال گذشته، مجموع افراد جدیدی که مقرری بیکاری دریافت می کردند، در حدود264 هزار نفر اعلام شده بود و در سه ماه اخیر، این عدد حدودا 5/ 2 برابر افزایش یافته است.

میزان مقرری بر اساس برآورد رسمی: بر اساس داده های رسمی حدودا 700 هزار نفر احتیاج به بیمه بیکاری پس از شیوع کرونا پیدا نموده اند. اگر بودجه 1286 میلیارد تومانی را برای این افراد در نظربگیریم، تقریبا به هر نفر یک میلیون و 800 هزار تومان مقرری می رسد که مساوی با حداقل حقوق و کف مقرری در سال 99 است.

سناریوی حداقل حقوق: حداقل دستمزد در سال 99 معادل یک میلیون و 835 هزار تومان است. با توجه به اینکه در ایام کرونا، کارکنانی که حداقلی بگیر بودند، در معرض آسیب بیشتری نیز قرار داشتند، می توان حدس زد که اغلب افراد متقاضی، در این سطح قرار دارند. اما اینکه تمامی افراد متقاضی، حداقلی بگیر بوده اند شاید از واقعیت دور باشد. بنابراین، اگر میزان مقرری بیکاری متوسط را در حدود 2 میلیون تومان در نظر بگیریم، دولت برای تامین اعتبار این میزان برای 700 هزار نفر احتیاج به حداقل 1400 میلیارد تومان خواهد داشت. 1286 میلیارد تومان کفاف مقرری 643 هزار نفر را در این سناریو خواهد داد.

سناریو بر اساس دهک درآمدی: افراد شاغل در دهک های پایین درآمدی، کمتر دارای بیمه بوده و بر این اساس، در تور شناسایی صندوق بیمه بیکاری قرار نمی گیرند. گزارش مرکز پژوهش های مجلس در مورد آثار مالی کرونا نشان می داد که تنها 13درصد خانوارهای دهک اول در سال 97 حق بیمه پرداخت نموده اند.

در دهک دوم این نسبت به 24 درصد و در دهک سوم به 29 درصد می رسد. در واقع در دهک های اول تا چهارم، کمتر از یک سوم خانوارها حق بیمه پرداخت نموده اند. این عدد برای دهک هفتم و هشتم بیشترین میزان است که در حدود 38درصد اعلام شده بود. اگر فرض کنیم که اغلب افراد متقاضی از دهک اول درآمدی هستند و دولت نیز کف حداقلی را با توجه به کمبود منابع رعایت نکند، به چه عددی می رسیم؟ متوسط درآمد ماهانه خانوارهای دهک اول در سال 97 معادل 885 هزار تومان بوده است. اگر این عدد همانند حداقل دستمزد افزایش یافته باشد(65 درصد)، درآمد متوسط ماهانه دهک اول در سال 99 به یک میلیون و 460 هزار تومان رسیده است که البته احتمالا کمتر از این مقدار باید باشد. با این اوصاف بودجه 1286 میلیارد تومانی به معنی بیکاری 880 هزار نفر در اثر کرونا است؛ البته این برای حالتی است که تنها بند میانگین سه ماه آخر حقوق رعایت گردد و بند حداقل مقرری که برابر با حداقل دستمزد است، نادیده گرفته گردد.

اگر تصور گردد که میانگین درآمد 700 هزار متقاضی بیمه بیکاری معادل دهک سوم درآمدی باشد، بودجه دولت دچار کسری خواهد شد؛ چراکه میانگین درآمد دهک سوم در سال 97 معادل یک میلیون و 931 هزار تومان بوده که با افزایش حداقل دستمزد در سال 99 به حدود 3 میلیون و 100 هزار تومان می رسد. اگر صندوق بیمه بیکاری قرار باشد 80 درصد حقوق میانگین این افراد را پوشش دهد، احتیاج به پرداخت ماهانه 2 میلیون و 480 هزار تومان خواهد داشت. رقم 1286 میلیارد تومان در این سناریو به معنی بیکاری 518 هزار نفر خواهد بود. اگر 700 هزار نفر را ملاک قرار دهیم، باید 1730 میلیارد تومان اعتبار وجود داشته باشد که با عدد فعلی دولت، حدود 500 میلیارد تومان فاصله دارد. شنیده های جهانی اقتصاد نیز حاکی از این است که رایزنی ها برای افزایش مبلغ تخصیصی ادامه دارد.

تمام این سناریوها محاسبات برای یک ماه را تخمین زده است. اگر قرار باشد طبق قانون، بیمه بیکاری به صورت حداقلی برای 6 ماه تداوم یابد، دولت باید در حدود 7 تا 10 هزار میلیارد تومان اعتبار جدید داشته باشد. اگر در سناریوی خوش بینانه فرض گردد که دولت برای پرداخت مقرری بیکاری به مدت 6 ماه، 1286 میلیارد تومان در نظر گرفته است، در این حالت هر ماه حدود 215 میلیارد تومان مقرری بیکاری پرداخت می گردد. اگر قرار باشد حداقل مقرری به متقاضیان پرداخت گردد، در این سناریو هم 117 هزار نفر در اثر کرونا در ایران بیکار شده اند که معادل 44 درصد کل متقاضیان جدیدی است که در سال 98 در سامانه ثبت نام نموده بودند که باز هم عدد قابل توجهی است.

منبع: اقتصادنیوز
انتشار: 8 شهریور 1400 بروزرسانی: 8 شهریور 1400 گردآورنده: sale-blog.ir شناسه مطلب: 4652

به "شناسایی مقصد1286 میلیارد تومان اعتبار تخصیصی دولت برای بیمه بیکاری در دوره کرونا" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "شناسایی مقصد1286 میلیارد تومان اعتبار تخصیصی دولت برای بیمه بیکاری در دوره کرونا"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید